13 lutego 2022 00:13

Podatek u źródła (Withholding Tax) – z czym to się je?

Obiecałam Wam kiedyś rozwinąć temat podatku u źródła – nadszedł czas, aby nieco więcej o nim powiedzieć. Z czym nam się kojarzy ten podatek? Hasła, które gdzieś mogą nam się teraz przewijać w głowie to zryczałtowany podatek dochodowy, zagraniczny podmiot, płatnik z siedzibą w Polsce, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, certyfikat rezydencji. Dużo skojarzeń, jeszcze więcej definicji, przepisów i zasad. Spróbujmy przybliżyć najważniejsze pojęcia i konstrukcję podatku.

Od czego pobierany jest podatek u źródła

Podatek u źródła pobierany jest, co do zasady, od poniższych tytułów:

• z odsetek, z praw autorskich lub praw pokrewnych, z praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również ze sprzedaży tych praw, z należności za udostępnienie tajemnicy receptury lub procesu produkcyjnego, za użytkowanie lub prawo do użytkowania urządzenia przemysłowego, w tym także środka transportu, urządzenia handlowego lub naukowego, za informacje związane ze zdobytym doświadczeniem w dziedzinie przemysłowej, handlowej lub naukowej (know-how) – w wysokości 20% przychodów,
• z opłat za świadczone usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej, wykonywanej przez osoby prawne mające siedzibę za granicą, organizowanej za pośrednictwem osób fizycznych lub osób prawnych prowadzących działalność w zakresie imprez artystycznych, rozrywkowych lub sportowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej – w wysokości 20% przychodów,
• z tytułu świadczeń: doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze – w wysokości 20% przychodów;
• z tytułu należnych opłat za wywóz ładunków i pasażerów przyjętych do przewozu w portach polskich przez zagraniczne przedsiębiorstwa morskiej żeglugi handlowej, z wyjątkiem ładunków i pasażerów tranzytowych – w wysokości 10% przychodów,
• uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez zagraniczne przedsiębiorstwa żeglugi powietrznej, z wyłączeniem przychodów uzyskanych z lotniczego rozkładowego przewozu pasażerskiego, skorzystanie z którego wymaga posiadania biletu lotniczego przez pasażera – w wysokości 10% tych przychodów.

Dodatkowo opodatkowaniu podlegają uzyskiwane zarówno przez rezydentów jak i nierezydentów, przychody z tytułu dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, które mają siedzibę lub zarząd w Polsce.

Przepisy stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy te powstały w oparciu o Modelową Konwencję OECD w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, dzięki czemu każdy dokument posiada podobną strukturę, układ i podział na poszczególne kategorie przychodów. Oznacza to, że ostateczna ocena, czy płatnik pobiera podatek czy nie, zależy nie tylko od ustawy krajowej, ale i od porozumień międzynarodowych. Jednak jeśli chcemy się na nie powołać, najczęściej potrzebujemy certyfikat rezydencji podatnika, na rzecz którego wypłacamy należności oraz udowodnić, że jest właścicielem tych należności (rzeczywistym właścicielem). Certyfikat rezydencji powinno się posiadać już w dniu dokonania wypłaty należności. Więcej o tym dokumencie pojawi się w kolejnym poście.

Rzeczywisty właściciel oznacza to podmiot, który spełnia łącznie następujące warunki:

• otrzymuje należność dla własnej korzyści, w tym decyduje samodzielnie o jej przeznaczeniu i ponosi ryzyko ekonomiczne związane z utratą tej należności lub jej części,
• nie jest pośrednikiem, przedstawicielem, powiernikiem lub innym podmiotem zobowiązanym do przekazania całości lub części należności innemu podmiotowi,
• prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności są uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, przy czym przy ocenie, czy podmiot prowadzi rzeczywistą działalność gospodarczą, uwzględnia się charakter oraz skalę działalności prowadzonej przez ten podmiot w zakresie otrzymanej należności.

Kto płaci podatek u źródła

Podatek u źródła pobierany jest przez płatników, którzy mają swoje miejsce zamieszkana, siedzibę lub tzw. zagraniczny zakład w państwie gdzie powstaje dochód. Płatnikiem może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Będę się jednak odwoływać przede wszystkim do przepisów Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Ustawa pdop) – na podstawie rozeznania w jednej ustawie będziecie w stanie poradzić sobie z drugą.

Zagraniczny zakład wg Ustawy pdop:

• stała placówka, poprzez którą podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,
• plac budowy, budowa, montaż lub instalacja, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający siedzibę lub zarząd na terytorium innego państwa,
• osoba, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego siedzibę lub zarząd na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje – chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.

Nowe przepisy od roku 2022 w skrócie

Rok 2022 jest szczególną datą, ponieważ wprowadza małą rewolucję w przepisach o podatku u źródła. Część przepisów, choć weszła w życie już w 2019 roku została odroczona ze względu na złożoność i problemy związane z wprowadzeniem ich do życia gospodarczego. A o jakie zmiany chodzi? Nie dotyczą one konstrukcji, stawek czy źródeł opodatkowania, tylko dodatkowych obowiązków i przypadków, kiedy należy bezwzględnie odprowadzić podatek. Poniżej znajdziecie krótki przegląd wprowadzonych przepisów:

• częściowe odejście od tzw. „ulgi u źródła” (ang. relief at source). Od 2022 roku płatnik będzie zobowiązany do pobrania podatku wg stawki podstawowej, w przypadku przekroczenia w danym roku podatkowym (a dla osób fizycznych przekroczenia w roku kalendarzowym) kwoty ponad 2 mln zł wypłat (na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych, nowe zasady dotyczą także wszelkich świadczeń dokonanych danemu podatnikowi oraz postawionych do jego dyspozycji pieniędzy lub wartości pieniężnych) na rzecz jednego podatnika. Niestety, nie ochroni nas przed tym ani ustawa, ani umowa międzynarodowa umożliwiająca wcześniej zwolnienie z poboru lub pobór podatku w niższej wysokości;
• jeśli suma wypłat w danym roku od jednego podatnika nie będzie większa niż 2 mln zł, wówczas płatnik może stosować dotychczasowe przepisy, a więc zastosować całkowite zwolnienie lub obniżoną stawkę podatku, jednocześnie musi dokonać należytej staranności w weryfikowaniu warunków, dzięki którym nie pobiera podatku;
• w przypadku przekroczenia kwoty wypłaty 2 mln zł w danym roku od jednego podatnika płatnik może nadal zastosować zwolnienie lub powołać się na stawkę z umowy międzynarodowej. - musi złożyć jednak oświadczenie WH-OSC (osoby fizyczne składają WH-OSP). W dokumencie tym informuje, że posiada dokumenty wymagane przez przepisy prawa podatkowego dla zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochował należytej staranności i przeprowadził weryfikację na podstawie której nie posiada wiedzy uzasadniającej przypuszczenie, że istnieją okoliczności, które wykluczają możliwość zastosowania stawki podatku albo zwolnienia lub niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Czas na złożenie oświadczenia to najpóźniej dzień wypłaty należności. Jeśli płatnik dokonuje kolejnych wypłat w następnych okresach oświadczenie jest skuteczne do końca drugiego miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono to oświadczenie. W terminie 7. dni po tym okresie składa się oświadczenie o spełnieniu wyżej wymienionych przesłanek. Niezłożenie oświadczenia jest równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę. Co ważne, oświadczenie może podpisać wyłącznie kierownik jednostki;
• w przypadku przekroczenia kwoty 2 mln zł i odprowadzenia podatku w pełnym wymiarze można odzyskać różnicę między kwotą pobraną a kwotą należną, z uwzględnieniem obowiązujących preferencji (prawa do zwolnienia bądź obniżonej stawki podatku). W tym celu składa się wniosek o zwrot podatku WH-WCZ (osoby fizyczne składają WH-WPZ) w formie elektronicznej , dodatkowo w przypadku gdy płatnik nie pomniejsza kwoty wypłaty o podatek lecz dokonuje tzw. ubruttowienia i istnieją przesłanki do złożenia wniosku, wtedy składa on wtedy wniosek o zwrot według wzoru WH-WCP (osoby fizyczna składają WH-WPP). Do wniosku o zwrot dołącza, m. in. certyfikat rezydencji podatnika (dopuszcza się w niektórych przypadkach kopię), przelewy bankowe lub inne dokumenty wskazujące na sposób rozliczenia lub przekazania należności, z którymi wiązała się zapłata podatku, oświadczenie o spełnieniu warunków, dokumentację świadczącą o poniesieniu ekonomicznego ciężaru podatku.

WH-OSC - Oświadczenie płatnika podatku dochodowego od osób prawnych o spełnieniu warunków do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź stawki podatku

WH-OSP - Oświadczenie płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych o spełnieniu warunków do niepobrania podatku, zastosowania zwolnienia bądź stawki podatku

WH-WCZ - Wniosek podatnika o zwrot podatku dochodowego od osób prawnych pobranego od należności wypłaconych na rzecz podatnika

WH-WPZ - Wniosek podatnika o zwrot podatku dochodowego od osób fizycznych pobranego od dokonanych wypłat (świadczeń) oraz postawionych do dyspozycji pieniędzy lub wartości pieniężnych

WH-WCP - Wniosek płatnika o zwrot podatku dochodowego od osób prawnych pobranego od należności wypłaconych na rzecz podatnika - art. 28 b ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

WH-WPP - Wniosek płatnika o zwrot podatku dochodowego od osób fizycznych pobranego od dokonanych wypłat (świadczeń) oraz postawionych do dyspozycji pieniędzy lub wartości pieniężnych

Opinia o stosowaniu zwolnienia

W przypadku tytułów, które mogą być zwolnione z opodatkowania istnieje jeszcze jedna droga – zwrócenie się do naczelnika z prośbą o wydanie opinii o stosowaniu przez płatnika zwolnienia z poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłacanych na rzecz tego podatnika należności. Naczelnik musi wydać opinię bez zbędnej zwłoki – przepisy mówią nie później niż w ciągu 6 miesięcy od wpływu wniosku do urzędu. Oczywiście, w określonych przypadkach może odmówić wydania opinii. Wniosek musi mieć określoną strukturę, być spójny i zawierać wyczerpujący opis zdarzeń gospodarczych i przepisów, na podstawie których chcemy zastosować zwolnienie.

Podsumowanie

Skomplikowane? Niestety tak. Temat jest obszerny i bardzo wielowątkowy. Mam nadzieję, że choć trochę oswoiłam Was z podstawowymi pojęciami. Jestem pewna, że jeszcze nie raz, nie dwa usłyszycie o tym podatku, dlatego jeśli pracujecie w podatkach – zainteresujcie się nim koniecznie!