3 stycznia 2022 17:24

#TOP 20 tematów przy zamknięciu roku

Mamy jeszcze chwilę oddechu przed nadchodzącym zamknięciem starego roku. Dla księgowych początek roku bywa niezwykle intensywny, ponieważ wiąże się z prowadzeniem bieżących spraw spółki oraz zamknięciem ksiąg za rok ubiegły. Do tego możemy dopisać sprawozdania dla Narodowego Banku Polskiego i Głównego Urzędu Statystycznego. Często dźwigamy również obowiązki kwartalne związane z raportowaniem grupowym i raportowaniem do banku. Regeneracja i dobra organizacja pracy na zbliżające się miesiące będą bardzo istotne. W artykule chciałabym poruszyć kilka istotnych tematów, o których powinniśmy pamiętać zamykając rok obrotowy. W każdej spółce mamy trochę inaczej porozkładane akcenty, więc radzę Wam spisać dla każdej spółki indywidualnie rozkład jazdy na najbliższe miesiące. Życzę dobrego poukładania wszystkich spraw, aby audyty oraz tworzenie i podpisywanie sprawozdań finansowych przebiegało sprawnie i bez stresu. Powodzenia!

1. Harmonogram zamknięcia roku

Pierwszym elementem jest sporządzenie harmonogramu zamknięcia roku. Polecam spisanie każdego obszaru, który musimy pozamykać i odpowiednio zaprezentować w sprawozdaniu. Bardzo dobrze sprawdza się segregator „zamknięcie roku”, w którym to będziecie mieć zestawienia do wszystkich sald kont z dokumentami składającymi się na poszczególne pozycje. Oddzielcie przekładkami konta bilansowe od kont wynikowych, zgromadźcie wyczerpującą dokumentację pod środki trwałe, rozliczenia międzyokresowe i rezerwy. Weźcie pod uwagę terminy audytów wstępnych i końcowych – w tym czasie będziecie potrzebować pomocy asystentów w skanowaniu, dostarczaniu dokumentów, kontakcie z biegłymi rewidentami. Nałóżcie na harmonogram pozostałe terminy związane, np. z raportowaniem grupowym – pierwsze miesiące po zakończeniu roku wymagają szczególnej uwagi w zaplanowaniu wszystkich czynności, dlatego dobra organizacja jest tutaj konieczna.

2. Zasady (polityka) rachunkowości

Zamknięcie roku jest dobrym czasem, kiedy możemy przyjrzeć się polityce rachunkowości spółki i zweryfikować jej treść. Zmiany wymusza czasem sam Ustawodawca, a czasem wynikają one z chęci zastosowania innych zasad, zapisów, które lepiej odzwierciedlają działalność przedsiębiorstwa. Należy również zweryfikować czy uproszczenia, które do tej pory stosowaliśmy nadal nas obowiązują, czy w związku z przekroczeniem limitów ustawowych utraciliśmy prawo do korzystania z nich. Pamiętajcie, że najbardziej pomocnym aktem prawnym przy zamknięciu roku jest Ustawa o rachunkowości (dalej UoR), jednak możemy również korzystać z Krajowych Standardów Rachunkowości (dalej KSR) oraz Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (dalej MSR/MSSF). Hierarchia stosowania przepisów jest taka, jak powyższa kolejność wymienionych dokumentów: UoR → KSR → MSR/MSSF. Zasada jest taka, że jeżeli w UoR nie znajdziemy szczegółowych zapisów do konkretnych pozycji bilansowych wówczas możemy skorzystać z zapisów KSR, a jeśli nie ma ich w KSR wówczas stosujemy zapisy, które znajdziemy MSR/MSSF. Oczywiście zasada ta dotyczy podmiotów, które podlegają pod krajowe przepisy, a nie obowiązuje banków i jednostek dopuszczonych do obrotu na jednym z regulowanych rynków krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), które są zobowiązane stosować MSR/MSSF.

W przypadku zmian zasad (polityki rachunkowości) warto zapoznać się z Krajowym Standardem Rachunkowości nr 7, który przeprowadzi nas dokładnie przez wszystkie etapy. Przede wszystkim należy rozpoznać, czy w związku z tymi zmianami będziemy musieli pokazać ich skutek w danych porównawczych w sprawozdaniu finansowym, czy zmiany te stosujemy dopiero od zamykanego roku obrotowego. Mamy tutaj cztery podejścia:

podejście prospektywne – zastosowanie zmienionych:

• zasad (polityki) rachunkowości do transakcji, innych zdarzeń i warunków od pierwszego dnia roku obrotowego, w którym ta zmiana miała miejsce,
• wartości szacunkowych od dnia dokonania ich zmiany za wyjątkiem okresu ekonomicznej użyteczności środków trwałych, o których mowa w art. 32 ust. 3 ustawy (przepis mówi o tym, iż na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych).

W przypadku podejścia prospektywnego nie przekształca się danych porównawczych.

pełne podejście retrospektywne – zastosowanie zmienionych zasad (polityki) rachunkowości do transakcji, innych zdarzeń i warunków w taki sposób, jak gdyby zasady te były stosowane od zawsze.

W przypadku pełnego podejścia retrospektywnego przekształca się dane porównawcze

ograniczone podejście retrospektywne – zastosowanie zmienionych zasad (polityki) rachunkowości do transakcji, innych zdarzeń i warunków od początku możliwie najwcześniejszego roku obrotowego.

W przypadku ograniczonego podejścia retrospektywnego przekształca się dane porównawcze.

praktycznie niewykonalne – podejście retrospektywne, zarówno pełne jak i ograniczone uznaje się za praktycznie niewykonalne, gdy jednostka nie może go zastosować, mimo podjęcia racjonalnych wysiłków i czynności, aby to uczynić. Ma to miejsce, jeżeli:

• skutek retrospektywnego podejścia nie jest możliwy do ustalenia,
• wymaga to przyjęcia założeń, co do intencji kierownika jednostki w minionym okresie,
• wymaga to przeprowadzenia istotnych szacunków, a nie jest możliwe obiektywne wyodrębnienie z posiadanych danych takich informacji na temat szacunków, które: potwierdzają warunki według stanu na dzień, na który wartości te mają być wycenione, ujęte lub ujawnione, mogłyby być dostępne w momencie, gdy sprawozdanie finansowe za ten rok zostało sporządzone,
• wymagałoby to poniesienia kosztów niewspółmiernych do korzyści,
• nie jest możliwe ustalenie wpływu zmienionych zasad (polityki) rachunkowości na informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych za poszczególne lata obrotowe,
• nie jest możliwe ustalenie na początek bieżącego roku obrotowego łącznego wpływu zmienionych zasad (polityki) rachunkowości na informacje zawarte w sprawozdaniach finansowych za wszystkie poprzednie lata obrotowe.

Może się również zdarzyć, iż dokonamy z końcem roku zmian wartości szacunkowych, definiowanych jako przybliżone kwoty pieniężne przyjęte przez jednostkę do wyceny określonych składników aktywów lub pasywów, bądź przychodów i kosztów wobec niemożności dokładnej ich wyceny. Nastąpi to z uwagi na pozyskanie nowych informacji będących podstawą dokonanych szacunków, lub zdobycie większego doświadczenia. Weryfikacja szacunków nie odnosi się do poprzednich lat, jest skutkiem oceny bieżącej sytuacji oraz oczekiwanych przyszłych korzyści ekonomicznych lub obowiązków związanych z pozycjami w sprawozdaniu finansowym. Nie są to zatem korekty błędów ani zmiany zasad (polityki) rachunkowości, zatem nie musimy uwzględniać ich w danych porównawczych.

A K T Y W A

3. Środki trwałe (ŚT) / wartości niematerialne i prawne (WNiP)

W tym obszarze należy skupić się na przeglądzie stawek amortyzacyjnych, testach z tytułu trwałej utraty wartości oraz przeprowadzeniu inwentaryzacji. Warto przeanalizować, czy mamy wystawione również wszystkie dokumenty przyjęcia, likwidacji, sprzedaży środków trwałych wraz z oryginalnymi dokumentami źródłowymi, o które na pewno będą prosić audytorzy podczas badania. Biegli rewidenci zapytają również o tabele zmian wartości WniP oraz ŚT, zestawienia, wydruk z ewidencji, protokoły z inwentaryzacji. Jeśli na koncie środki trwałe w budowie, zaliczki na środki trwałe w budowie mieliśmy jakieś zapisy w ciągu roku lub mamy saldo na tym koncie, możemy spodziewać się prośby o dokumenty, potwierdzeń zapłaty.

Zgodnie z art. 28 UoR środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Natomiast środki trwałe w budowie wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

4. Należności

Zgodnie z UoR jesteśmy zobowiązani do potwierdzenia sald swoich należności. Większość programów księgowych pozwala nam wygenerować takie dokumenty, które możemy wydrukować i po podpisaniu wysłać do klienta w celu weryfikacji. Powinniśmy dokonać przeglądu tych należności, które są mocno przeterminowane, stopień otrzymania zapłaty jest niewielki albo należności są już w sądzie – w razie potrzeby zaksięgować odpisy aktualizujące, spisać należności. Musimy pamiętać o tym, że na dzień bilansowy należności są wyceniane w kwocie wymaganej zapłaty z zachowaniem zasady ostrożności. Wyjątek stanowią należności i udzielone pożyczki zaliczone do aktywów finansowych, które mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy, to według wartości rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej. Do sporządzania sprawozdania finansowego przyda się również zestawienie wszystkich tego typu transakcji w danym roku, a także podział na odpowiednie grupy – należności handlowe, wobec urzędu skarbowego, należności kaucyjne, itp., a także ich wiekowanie – podział na krótko- i długoterminowe składniki bilansu.

5. Zapasy

Ta kategoria bilansu jest mocno złożona, przede wszystkim z uwagi na konieczność wyceny poszczególnych składników i zaksięgowanie ewentualnych odpisów z tytułu utraty wartości. Nie należy także zapomnieć o obowiązku przeprowadzenia inwentaryzacji. Weryfikacja stanu faktycznego pomaga w odkryciu uszkodzonych towarów, produktów, wskazuje składniki do testów na utratę wartości, służy ocenie przydatności. Podmioty gospodarcze przeprowadzają inwentaryzację na ostatni dzień każdego roku obrotowego drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic. Terminy dokonania spisu są następujące:

• składniki aktywów – z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, określonych w art. 17 ust. 2 pkt 4 (artykuł 17 ust. 2 pkt 4 mówi o tym, iż Kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o wybraniu metody odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy) rozpoczyna się nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a kończy do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpi przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym;
• zapasy materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową przeprowadza się raz w ciągu 2 lat;
• zapasy towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki przeprowadza się raz w roku;
• zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną przeprowadza się raz w roku.

Częścią zapasów są rzeczowe składniki aktywów obrotowych. Definiowane są jako materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym. Aktywa te wycenia się na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

Ważną dokumentacją sporządzaną w tym obszarze jest wiekowanie zapasów. Podmiot powinien sprawdzić stan zalegania zapasów w magazynie w przedziałach 0-90, 91-180, 180-365 i powyżej 365 dni od daty zakupu.

Na koniec powinniśmy sprawdzić, czy posiadamy wszystkie zestawienia dokumentów magazynowych i porównać z zapisami księgowymi. Miesięczne uzgadnianie stanów magazynowych ułatwia w znacznym stopniu weryfikację stanów na koniec roku.

6. Rozliczenia międzyokresowe kosztów czynne (RMKC)

RMKC powinniśmy podzielić składniki na krótko- i długoterminowe. W części długoterminowej powinniśmy pamiętać przede wszystkim o właściwej kalkulacji podatku odroczonego, o którym więcej pod koniec artykułu. Upewnijmy się, że mamy wszystkie dokumenty źródłowe, zestawienia zmniejszeń i zwiększeń, a także wszystkie zapisy ujęte na dzień bilansowy.

7. Inwestycje

Ustawodawca definiuje inwestycje jako aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia z nich korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez nią w celu osiągnięcia tych korzyści.

Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według zasad, stosowanych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, określonych w pkt 1 (środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej - po aktualizacji wyceny środków trwałych, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości) oraz w art. 31, art. 32 ust. 1–5 i art. 33 ust. 1 (są to przepisy dotyczące odpisów amortyzacyjnych oraz wartości aktualizujących te składniki) lub według ceny rynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej.

Inwestycje krótkoterminowe wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według ceny (wartości) rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa albo według skorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności, a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek, w inny sposób określonej wartości godziwej.

Inwestycje to również udzielone pożyczki, do których powinniśmy prowadzić zestawienia, gromadzić noty odsetkowe, potwierdzenia spłaty, umowy. Do tego obszaru należy również inwentaryzacja stanu gotówki w kasach, kompletacja raportów kasowych za ostatni miesiąc oraz potwierdzenia sald wszystkich rachunków bankowych od banku.

P A S Y W A

8. Kapitały

Przechodząc do pasywów zatrzymajmy się na chwilę na kapitałach. Z pewnością powinniśmy zaopatrzyć się w aktualną księgę udziałów lub księgę akcyjną. Dodatkowo, powinniśmy dołączyć do dokumentacji uchwały zatwierdzające sprawozdanie finansowe za dane porównawcze, ewentualne zestawienie zmian w składzie udziałowców/akcjonariuszy. Przyda się także aktualny wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego, który będzie stanowić potwierdzenie stanu kapitału podstawowego dla audytorów. Jeśli chodzi o pozostałe kapitały, a więc kapitał zapasowy, kapitały rezerwowe oraz kapitał z aktualizacji wyceny – do każdego z wymienionych składników przygotujmy zestawienia zmian wraz z wyjaśnieniem poszczególnych sald oraz uchwały, mówiące o podziale zysku, przekazaniu na kapitał zapasowy, itp.

Nie rzadziej niż na dzień bilansowy udziały (akcje) własne wycenia się według cen nabycia, kapitał akcyjny prostej spółki akcyjnej – w wysokości wpisanej w rejestrze sądowym, kapitały (fundusze) własne, z wyjątkiem udziałów (akcji) własnych i kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej, oraz pozostałe aktywa i pasywa – w wartości nominalnej.

9. Rezerwy

Rezerwy tworzy się przede wszystkim na świadczenia pracownicze (rezerwy na odprawy emerytalne oraz rezerwy urlopowe), pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego, a także na przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.

Rezerwy wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.

10. Rozliczenia międzyokresowe kosztów bierne (RMKB)

Zgodnie z art. 39 ust 2 pkt 1 UoR jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny. Najlepszą wiedzę o tych składnikach mają Wasi klienci, a więc dobrze jest skontaktować się z nimi w celu ustalenia wszystkich pozycji, które składają się na RMKB.

11. Zobowiązania

Przez zobowiązania Ustawodawca rozumie wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. Tak jak w przypadku należności, powinniśmy dokonać przeglądu zobowiązań przeterminowanych, wobec urzędu skarbowego, sądowych, kaucji, itp. Dokonuje się także wiekowania, a dla zachowania należytej staranności można również wysłać kontrahentom potwierdzenia sald – nie jest to obowiązek wynikający z UoR, natomiast praktyka pokazuje, że warto te salda również potwierdzić.

Zobowiązania wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty, z poniższym zastrzeżeniem. Zobowiązania finansowe mogą być wyceniane według skorygowanej ceny nabycia, a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedaży w okresie do 3 miesięcy, to według wartości rynkowej lub inaczej określonej wartości godziwej

12. Rozliczenia międzyokresowe przychodów (RMP)

Zgodnie z art. 41 UoR RMP, (dokonywane z zachowaniem zasady ostrożności), obejmują w szczególności: * równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, * środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli stosownie do innych ustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł; * ujemną wartość firmy, o której mowa w art. 33 ust. 4 i art. 44b ust. 11 (wg art. 33 ust. 4 UoR wartość firmy stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto. Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy).

P O Z O S T A Ł E
Z A G A D N I E N I A

13. Deklaracja roczna CIT

Jak dobrze wiecie, deklaracja CIT nie jest prostym dokumentem do wypełnienia. Zawiera mnóstwo załączników, a same ustawy o podatkach dochodowych wymieniają ogrom przykładów, które powinniśmy wyłączyć lub uwzględnić w zeznaniu rocznym. Jest to temat na osobną książkę, podręcznik lub cykl artykułów. Zadbajcie o to, aby wszystkie księgowania miały oznaczenia podatkowe, niepodatkowe, zyski kapitałowe i inne przydatne określenia, dzięki którym łatwiej połapiecie się w poszczególnych kategoriach przychodów i kosztów. Dodatkowo podział na niepodatkowe przejściowe i niepodatkowe trwałe posłuży Wam do kalkulacji podatku odroczonego i przy sporządzaniu noty podatkowej do sprawozdania finansowego. Zajrzyjcie do nowych przepisów, a w szczególności do kwestii związanych z podatkiem minimalnym oraz sprawdźcie poprzednie deklaracje pod kątem rozliczenia strat podatkowych w deklaracji bieżącej. Sporządźcie również zestawienie potwierdzeń zapłat zaliczek na podatek CIT w podziale na zobowiązanie główne i odsetki (jeśli były płatne po terminie).

14. Pozostałe deklaracje podatkowe roczne

Każdy podmiot może mieć inny zestaw zeznań rocznych – wszystko zależy od tego, jakie operacje przeprowadzał w minionym roku z innymi podmiotami. Czy były to transakcje z podmiotami krajowymi, czy zagranicznymi, czy zaciągał pożyczki, itp. Warto prześledzić wszystkie zeznania/deklaracje roczne, które umieszcza co roku Ministerstwo, aby mieć pewność, że nie przeoczyliśmy któregoś dokumentu.

Formularze interaktywne deklaracji

Formularze interaktywne deklaracji – CIT

15. Podatek u źródła

Tematyka podatku u źródła jest jeszcze bardziej skomplikowana niż samego podatku dochodowego CIT. Z uwagi na zmiany, jakie zostaną wprowadzone w roku 2022 pochylę się nad tym zagadnieniem w osobnym artykule. Bądźcie jednak świadomi, że deklarację CIT-10Z składa się w urzędzie skarbowym, w terminie do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku, a więc dosyć szybko. Transakcje, które podlegają zagadnieniom związanym z podatkiem u źródła warto wcześniej sobie wypisać, łącznie z datami uiszczenia podatku lub potrącenia w płatności do klienta z zagranicy. Każda kalkulacja, podstawa prawna, zapisane certyfikaty rezydencji podatkowej będą tutaj mile widziane.

Lista umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

16. Ceny transferowe

Według materiałów rządowych ceny transferowe to ceny, które ustalają pomiędzy sobą podmioty powiązane w odniesieniu do sprzedawanych pomiędzy sobą dóbr, usług lub praw. W niektórych przypadkach, mechanizmy cen transferowych mogą być wykorzystywane do przesuwania dochodu w ramach grupy kapitałowej pomiędzy różnymi krajami, w tym do krajów o niższym poziomie opodatkowania. W rezultacie takiego działania, dochód może nie zostać opodatkowany tam, gdzie został wygenerowany. Stąd, konieczność uregulowania w ustawach podatkowych mechanizmów, zapewniających proporcjonalne opodatkowanie dochodu i zapobieganie nadużywaniu cen transferowych do przesuwania dochodów pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Dokumentację dotyczącą cen transferowych będą sporządzać dla Was doradcy podatkowi, którzy będą potrzebować pewnych danych finansowych. Waszą rolą będzie wspomagać ich w tym procesie, przygotować ewentualne dokumenty do Urzędu Skarbowego. Deklaracje, które będziecie najczęściej składać w tym zakresie to informacje TPR-C oraz oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji cen transferowych. Więcej na ten temat możecie poczytać na stronach rządowych.

Ceny transferowe

17. Schematy podatkowe MDR

Raportowanie schematów podatkowych jakiś czas istnieje już w przepisach, natomiast moim zdaniem nie jesteśmy z tym tematem bardzo obeznani. Schematami raczej zajmują się doradcy podatkowi, księgowi pozostają trochę z tyłu. Zakończenie roku jest dobrym czasem na przegląd wszystkich transakcji właśnie pod kątem stosowanych MDR. Polecam Wam w tym zakresie wszystkie materiały zamieszczone na stronach rządowych. Ustawodawca traktuje raportowanie schematów podatkowych jako pomoc w poprawie jakości systemu podatkowego. Moim zdaniem służy raczej uszczelnianiu systemu, a nie poprawie jego przejrzystości. Tak czy inaczej, jesteśmy na raportowanie skazani, więc powinniśmy wykonywać wszystkie czynności poprawnie i rzetelnie. Istnieje cieniutka granica pomiędzy unikaniem opodatkowania a optymalizacją podatkową. Właściwie ani jedno, ani drugie pojęcie nie jest mile widziane przez urzędy skarbowe. Przeprowadzane transakcje pomiędzy jednostkami gospodarczymi muszą wynikać przede wszystkim z powodów ekonomicznych i zwyczajnych relacji między podmiotami na rynku. Jeśli daną operację przeprowadzamy tylko ze względu na korzyść podatkową możemy być tym samym narażeni na przykre konsekwencje – uznanie przez urząd skarbowy transakcji jako próby uniknięcia opodatkowania. Dodajmy jeszcze dwa elementy – pierwszy – nawet jeśli dana transakcja wynika z ekonomicznego uwarunkowania, może również podlegać raportowaniu, a więc być również narażona na ocenę organów podatkowych. Drugi element to zdefiniowane osoby, które są z danym schematem podatkowym związane:

• promotor – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, w szczególności doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzający klientom, również w przypadku gdy nie posiada miejsca zamieszkania, siedziby ani zarządu na terytorium kraju. Podmiot pełni role promotora, jeśli w zakresie wykonywanych czynności: opracowuje uzgodnienie, oferuje uzgodnienie, udostępnia opracowane uzgodnienie, wdraża opracowane uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia,
• korzystający – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej: której udostępniane jest uzgodnienie, u której wdrażane jest uzgodnienie, która jest przygotowana do wdrożenia uzgodnienia, która dokonała czynności służącej wdrożeniu uzgodnienia,
• wspomagający – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, w szczególności biegły rewident, notariusz, osoba świadcząca usługi prowadzenia ksiąg rachunkowych, księgowy lub dyrektor finansowy, bank lub inna instytucja finansowa a także ich pracownik, która przy zachowaniu staranności ogólnie wymaganej w dokonywanych czynnościach, przy uwzględnieniu zawodowego charakteru działalności, obszaru specjalizacji oraz przedmiotu wykonywanych czynności, podjęła się udzielić, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia uzgodnienia.

Musimy być świadomi, że to co proponujemy klientowi, nawet jeśli jest to prawidłowa implementacja przepisu, który jest korzystny dla klienta, może umieszczać nas w jednej z powyższych kategorii podmiotów wspomagających wdrożenie schematu podatkowego, podlegającego raportowaniu.

Ordynacja podatkowa

Raportowanie MDR – podstawowe informacje

MDR

18. Podatek odroczony

O podatku odroczonym napisałam kiedyś artykuł na innym blogu księgowym, do którego Was serdecznie odsyłam. Definicje i kalkulacja składników są nadal aktualne, natomiast należy podkreślić, iż zmieniły się limity dotyczące możliwości odstąpienia od ustalania aktywów i pasywów z tytułu podatku dochodowego. Aktualne wielkości są następujące (podmiot nie może przekroczyć co najmniej dwóch z poniższych trzech wielkości, aby skorzystać z uproszczenia):

• 25 500 000 zł – w przypadku sumy aktywów bilansu na koniec roku obrotowego,
• 51 000 000 zł – w przypadku przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów za rok obrotowy,
• 50 osób – w przypadku średniorocznego zatrudnienia w przeliczeniu na pełne etaty,

Podatek odroczony

19. Sprawozdanie z działalności

Sprawozdanie finansowe nie jest jedynym rocznym sprawozdaniem, które podmioty gospodarcze składają do KRS. W przypadku spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, a także tych spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej, oraz w przypadku specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych sporządza się również sprawozdanie z działalności jednostki. Zgodnie z UoR sprawozdanie z działalności jednostki powinno obejmować istotne informacje o stanie majątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanych efektów oraz wskazanie czynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:

• zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego,
• przewidywanym rozwoju jednostki,
• ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju,
• aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej,
• udziałach własnych, w tym: przyczynie nabycia udziałów własnych dokonanego w roku obrotowym, liczbie i wartości nominalnej nabytych oraz zbytych w roku obrotowym udziałów, a w przypadku braku wartości nominalnej – ich wartości księgowej, jak też części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują, w przypadku nabycia lub zbycia odpłatnego – równowartości tych udziałów, liczbie i wartości nominalnej wszystkich udziałów nabytych i zatrzymanych, a w razie braku wartości nominalnej – wartości księgowej, jak również części kapitału podstawowego, którą te udziały reprezentują,
• posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach),
• instrumentach finansowych w zakresie: ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest jednostka, przyjętych przez jednostkę celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń.

Dobrym zwyczajem jest również prezentowanie wskaźników efektywności związanych z działalnością podmiotu.

20. Podpisywanie sprawozdania finansowego i składanie do KRS

Od roku 2022 zostało wprowadzone jedno ważne usprawnienie. Do roku 2021 sprawozdanie finansowe podpisywali wszyscy członkowie zarządu. Od roku 2022 jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy, sprawozdanie finansowe może podpisać co najmniej jedna osoba wchodząca w skład tego organu po złożeniu przez pozostałe osoby wchodzące w skład tego organu oświadczeń, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie, lub odmów złożenia takich oświadczeń. Odmowa złożenia oświadczenia jest równoznaczna z odmową podpisu sprawozdania finansowego i wymaga sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Oświadczenie, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie, oraz odmowa złożenia takiego świadczenia są dołączane do sprawozdania finansowego.

Jak widać, mamy mnóstwo tematów do uporządkowania na koniec roku. Im szybciej rozpiszemy sobie, co nas czeka, przydzielimy osoby do każdego zadania, tym lepiej wywiążemy się z całej procedury zamknięcia roku. Pierwsze miesiące są niezwykle obciążające, ponieważ borykamy się z minionym rokiem, jednocześnie księgując i przygotowując deklaracje za miesiące bieżące. Trzymam za nas wszystkich kciuki, abyśmy znaleźli w sobie opanowanie i cierpliwość. Na szczęście, okres ten mija – postawmy na współpracę zespołu i na rzetelność w omawianiu poszczególnych obszarów bilansowych i wynikowych. Życzę, aby aktywa zgadzały się zawsze z pasywami, a wynik finansowy odzwierciedlał wiernie sytuację przedsiębiorstwa. Pamiętajcie, że na podstawie tego, co sporządzicie będą wyciągane wnioski, wystawiane decyzje kredytowe oraz przyznawane oceny na temat kondycji podmiotu. Księgowy to zawód zaufania publicznego, bądźmy świadomi tego, że dane przez nas prezentowane muszą wiernie oddawać rzeczywistość.

Linki

UoR

KSR

MSR/MSSF

EOG, Szwajcaria i kraje Północy

PDOP